Różnica pomiędzy jazdą z systemem kamer monitorujących i lusterkami

Jeżdżenie samochodami ciężarowymi z lusterkami bocznymi zawsze było uważane przez kierowców za coś oczywistego. Jednak w ostatnich latach kilku producentów zaczęło oferować systemem kamer monitorujących zamiast lusterek. Kiedy i gdzie może się przydać system kamer i jakie są zalety i wady kamery w porównaniu z lusterkiem?

W 2016 r. ONZ przyjęła przepis zezwalający na zastąpienie lusterek systemem kamer monitorujących. Jedną z zalet tego rozwiązania była poprawa widoczności bezpośredniej, czyli widoczności z punktu widzenia kierowcy: mianowicie tego, co można zobaczyć bez pomocy lusterek ani kamer.

Komisja Europejska szacuje, że nadchodzące wprowadzenie rozporządzenia dotyczącego bezpieczeństwa ogólnego zmniejszy liczbę wypadków i ma szansę uratować ponad 25 000 istnień ludzkich oraz umożliwić uniknięcie 140 000 poważnych obrażeń do roku 2038. Systemy kamer monitorujących mogą się przyczynić do osiągnięcia tych liczb, ponieważ poprawiają widoczność bezpośrednią. Jednak głównym powodem opracowania systemów kamer monitorujących była poprawa aerodynamiki pojazdów oraz możliwość ograniczenia zużycia paliwa i emisji CO2.

„Każdy chce zmniejszyć zużycie paliwa lub energii, a smukłe kamery, zmniejszające opór powietrza w porównaniu z lusterkami, mogą poprawić sprawność energetyczną nawet o 1,5%*. Jednak równie ważne jest sprawdzenie, które z rozwiązań odpowiada klientowi i poprawia jego wrażenia z jazdy” — mówi Gabor Szalo, starszy specjalista ds. inżynierii widoczności w Volvo Trucks.

Pierwszy samochód ciężarowy z kamerami zamiast lusterek bocznych pojawił się w 2019 roku i od tego czasu możliwości techniczne szybko się rozwijają. Kilku producentów wprowadziło na rynek samochody ciężarowe z systemami kamer monitorujących, a zachęta ze strony przyszłych przepisów przyspiesza ten proces. Do 2029 r. rozporządzenie dotyczące bezpieczeństwa ogólnego UE wdroży wymogi dotyczące widoczności bezpośredniej w odniesieniu do wszystkich nowo zarejestrowanych samochodów ciężarowych, aby zminimalizować martwe pola i poprawić widoczność dla kierowców bezpośrednio z pojazdów.

Pomijając rozwój techniczny i nadchodzące przepisy, jazda z kamerami zamiast lusterek niesie ze sobą pewne możliwości i korzyści, ale także wyzwania i ograniczenia. Oto niektóre aspekty, które można wziąć pod uwagę:

Zalety jazdy z systemem kamer monitorujących w porównaniu z lusterkami bocznymi

Aerodynamika:

• Aerodynamika samochodu ciężarowego wpływa w ogromnym stopniu na zużycie paliwa, a w efekcie na środowisko. Ponieważ systemy kamer monitorujących powodują mniejszy niż tradycyjne lusterka boczne opór powietrza, zmniejszają zarówno zużycie paliwa, jak i energii.
  
  

Widoczność i bezpieczeństwo:

• Dzięki kamerze nie ma fizycznych lusterek zasłaniających kierowcy pole widzenia. Dlatego kamera sprawdza się w trudnych sytuacjach drogowych: na przykład, gdy niechronieni użytkownicy drogi znajdują się w pobliżu samochodu ciężarowego lub na rondach, gdzie lusterka mogą ograniczać kierowcy widoczność.
• Kamery mogą także posiadać funkcję automatycznego lub ręcznego śledzenia przyczepy, umożliwiającą śledzenie ruchu przyczepy lub można je wykorzystać przy cofaniu. Są to zalety cyfrowe, których nie można uzyskać w przypadku lusterka bocznego.
• Inną formą cyfrowego wsparcia ze strony systemu kamer monitorujących mogą być wbudowane linie odniesienia (przy zmianie pasa).
• W przypadku zwykłych wypukłych lusterek występuje pewne zniekształcenie obrazu ze względu na promień lustra. W przypadku systemu kamer monitorujących można skorygować zniekształcenie obrazu, więc kierowcy mogą uzyskać obraz bliższy rzeczywistości.
• System kamer monitorujących może także oferować funkcje nadzoru, wykorzystywane, kiedy kierowca śpi w kabinie. Funkcje te można włączyć, przebywając wewnątrz kabiny, bez konieczności odsuwania zasłon.
   

Pogoda i ciemność:

• kamera zapewnia na ogół lepszą widoczność w deszczu, ponieważ obiektyw można lepiej chronić wewnątrz wysięgnika kamery. Ale co być może ważniejsze, ekran znajduje się w kabinie, więc zapewnia lepszy widok niż lusterko — podczas deszczu krople wody są zarówno szybie, jak i na samym lusterku.
• Obiektyw łatwiej utrzymać w czystości niż tradycyjne lusterko z większą powierzchnią szkła. Kamera jest też zwykle umieszczana wyżej na zewnątrz samochodu ciężarowego, więc jest mniej podatna na zabrudzenia.
• W ciemności kamery mogą zapewnić lepszą widoczność niż lusterka, a także lepsze widzenie w nocy, ze względu na zdolność kamery do działania w warunkach słabego oświetlenia.
   

Przestrzeganie prawa:

• jak wspomniano wcześniej, ponieważ w rozporządzeniu dotyczącym bezpieczeństwa ogólnego 1929 istnieją wymogi prawne dotyczące bezpośredniej widoczności preferowaną opcją może być system kamer monitorujących.
• Pojazdy o masie powyżej 12 ton przejeżdżające przez Londyn od 2024 r. będą musiały uzyskać ocenę trzech gwiazdek (na podstawie tego, co kierowcy widzą bezpośrednio z okien kabiny) lub być wyposażone w szereg systemów bezpieczeństwa. To sprawia, że samochody ciężarowe z kamerami zastępującymi lusterka są lepszym wyborem.
  
  

Wyzwania dotyczące jazdy z systemem kamer monitorujących w porównaniu z lusterkami bocznymi

Widoczność i bezpieczeństwo:

• Lusterka zapewniają trójwymiarowy obraz, podczas gdy systemy kamer generują obrazy dwuwymiarowe. Trzeba się też przyzwyczaić do głębi widzenia oraz oceny odległości i prędkości pojazdów z tyłu.
• W porównaniu z lusterkiem rozdzielczość kamery może być wadą. Lusterka zapewniają taki sam poziom ostrości jak oczy. Kamery są wyposażone w obiektyw szerokokątny i ekran o ograniczonej rozdzielczości. Może to utrudniać kierowcom ocenę odległości. Wybór rozdzielczości obrazu i rozmiaru ekranu jest zatem ważnym czynnikiem.
• Rozmieszczenie ekranów należy dostosować do wnętrza kabiny, aby uniknąć tworzenia kolejnego martwego pola. Może to skutkować mniejszym rozmiarem ekranu niż zwykłego lusterka, co w konsekwencji wpływa na rozmiary obiektów na ekranie.
   

Naprawy:

• w systemie kamer monitorujących, którego podstawą jest komputer zarządzający obrazem, znajdują się zarówno czujniki, jak i ekrany. Naprawa wszelkich potencjalnych uszkodzeń może być droższa. Zależy to jednak od tego, który element wymaga wymiany lub czy jest objęty umową serwisową.
   

Wrażenia z jazdy:

• patrzenie na dwuwymiarowy obraz na ekranie aparatu różni się od patrzenia na zwykłe lusterka. Większość kierowców jest obecnie przyzwyczajona do jazdy z klasycznymi lusterkami bocznymi, więc korzystanie z kamer jest nowym doświadczeniem, do którego trzeba się dostosować.
• Kolejną rzeczą, do której należy się przyzwyczaić, ale co ważniejsze, nauczyć się jej, są ustawienia techniczne i nowe funkcje. Należy je uwzględnić w codziennej pracy kierowcy, podczas nauki manewrowania, a także prawidłowego oceniania prędkości, odległości i otoczenia.
  
  

Jak wybrać — przyszłość lusterek bocznych i systemów kamer monitorujących

Zarówno systemy kamer monitorujących, jak i tradycyjne lusterka mają zalety i wady. Wrażenia z jazdy z lusterkami bocznymi i systemem kamer monitorujących są inne, a kierowcy prawdopodobnie mają różne preferencje.

W przypadku niektórych segmentów adaptacja może być również łatwiejsza: na przykład kierowcy w transporcie długodystansowym zaakceptować kamery szybciej niż jeżdżący głównie w miastach, gdzie kluczowe znaczenie ma wielokrotne ocenianie odległości i głębi widzenia, a częste cofanie bywa koniecznością.

„Preferencje mogą się różnić. W przypadku kamer celem jest uzyskanie na ekranie maksymalnie realistycznego obrazu, aby wrażenia z jazdy były jak najlepsze. Dla nowych kierowców kamery mogą być standardem, a wybory doświadczonych kierowców mogą również zależeć od stopnia ich otwartości na zmiany i nowe rozwiązania cyfrowe w środowisku jazdy” — mówi Hanna Degerman, planistka interfejsu użytkownika w Volvo Trucks.

Kjell Brunnström jest starszym pracownikiem naukowym w Instytucie Badawczym RISE w Szwecji i specjalizuje się w percepcji wzrokowej. Uważa on, że w najbliższej przyszłości kamery mogą stać się bardziej powszechne i akceptowane, ale korzystne może być również dodanie pewnych aspektów do systemów kamer monitorujących, aby uczynić je preferowaną opcją dla wszystkich i każdego segmentu branży transportowej.

„Obecnie systemy kamer monitorujących zapewniają mniejszą głębię widzenia w porównaniu ze zwykłymi lusterkami bocznymi lub lusterkami wstecznymi. Jednak badanie przeprowadzone w RISE i Volvo Cars** wykazało, że aby złagodzić mniejszą percepcję głębi, kamery powinny wyświetlać dodatkową grafikę wskazującą odległość i niebezpieczne obiekty, co mogłoby pomóc kierowcy w podejmowaniu właściwych decyzji”.

Technologia w tej dziedzinie szybko się rozwija. Twój wybór pomiędzy klasycznym lusterkiem bocznym a systemem kamer monitorujących może zależeć od preferencji lub segmentu. Należy ocenić wymagania biznesowe, ale także możliwości zapewnienia zgodności z prawem: a być może także preferencje Twojego kierowcy i otwartość na nowe wrażenia z jazdy.

*Rzeczywiste zużycie energii może się różnić w zależności od wielu czynników, takich jak prędkość jazdy, korzystanie z tempomatu, dane techniczne pojazdu, ładunek pojazdu, faktyczna topografia, doświadczenie kierowcy, konserwacja pojazdu i warunki pogodowe.

** Źródło: Zhang, M. i G. Bin. The effect of CMS with AR on driving performance. (diva2:1717225), RISE Research Institutes of Sweden, Chalmers University of Technology, Praca magisterska. 2022, Dostępna pod adresem: http://urn.kb.se/resolve?urn=urn:nbn:se:ri:diva-61469